Maasstad Ziekenhuis

Rotterdam

Een stad
in een stad

Toen wij betrokken raakten bij het ontwerp van het nieuwe Maasstad Ziekenhuis, in 2001, was het gebied waar het moest komen nog een rafelrand van Rotterdam. Een lappendeken van drukke wegen, spoorlijnen, bedrijfsterreinen en volkstuinen. Wij zagen de opdracht daardoor niet alleen als het ontwerpen van een ziekenhuis, maar als een uitdaging waar visie en durf voor nodig was: het ging hier in eerste instantie om het maken van een nieuw stuk stad. En wat betekent dat voor de architectuur van een groot nieuw ziekenhuis?

Visie en durf

We verwierven de opdracht op basis van onze visie en een passend ziekenhuisconcept: we maakten de vergelijking met een Schotse ruit, de schering en inslag waarmee je allerlei stedelijke structuren kunt creëren. Dit horizontale en verticale grid maakte het nieuwe gebouw logistiek efficiënt, praktisch en flexibel, waardoor het in de toekomst ook makkelijk van functie kon veranderen. Bovendien hebben we – kijkend naar toekomstige zorgbehoeften – een complete zorgboulevard laten landen in het ontwerp, vlak naast het ziekenhuis.

Flexibel in gebruik

Lange tijd was de dubbele kamstructuur de logische bouwvorm voor ziekenhuizen. Van bovenaf bekeken: een centrale as, waar aan weerszijden de verschillende bouwdelen/afdelingen uitsteken, als tanden van een kam. Efficiënt, maar weinig flexibel, want de afdelingen lopen dood. Op de begane grond en de eerste verdieping hebben wij de ‘tanden’ met elkaar verbonden, toentertijd een nieuw idee. Het resultaat is een ziekenhuis dat afdelingen en functies flexibel kan uitbreiden of inkrimpen, al naar gelang de ontwikkelingen in de zorg of de medische wetenschap. En er ontstonden daardoor ook grote patio’s, die zorgen voor licht, prettig uitzicht en plekken waar je kunt zitten te midden van het groen. De hotfloor en IC-afdelingen zijn geclusterd in één bouwdeel. De verpleegafdelingen hebben rondom vrij uitzicht en zijn gelegen in de hogere bouwdelen, waarop daktuinen zijn aangelegd.

Oostgevel

Industrieel en toch subtiel

Het Maasstad Ziekenhuis is een stad in de stad, met pleinen, straten, patio’s en een brede, centrale as. Het monolitische gebouw oogt tijdloos en heeft iets industrieels, zeker van afstand. Kom je dichterbij, dan ontwaar je ook de iets verdiepte, verspringende delen in de gevel van prachtige Duitse baksteen. Dat geeft het gebouw een verrassende subtiliteit. Tegelijkertijd is het zeer duurzaam, want in de toekomst kan het door z’n basale, urbane ontwerp allerlei andere functies krijgen. Ware duurzaamheid is voor Wiegerinck: een gebouw dat heel lang z’n waarde houdt en dat na het oorspronkelijke gebruik niet vernietigd hoeft te worden omdat het maar voor één specifieke functie is ontworpen. Het Maasstad ziekenhuis is hier een heel mooi voorbeeld van.

Opnamelounge

In 2024 is de door Wiegerinck ontworpen Opnamelounge in gebruik genomen. Het doel van de Opnamelounge is om de werkdruk op de verpleegafdelingen te verminderen, de patiënten in een huiselijke omgeving op te kunnen nemen en meer beddencapaciteit vrij te maken in de kliniek.

De Opnamelounge staat open voor alle patiënten die een geplande operatie ondergaan. In plaats van eerst naar de verpleegafdeling te gaan, worden ze nu direct naar deze lounge geleid. Het is een aangename en rustige ruimte waar patiënten kunnen wachten. Als pioniers in Nederland, kunnen de patiënten zelfs in een badjas naar de operatiekamer lopen, een unicum in de Nederlandse ziekenhuiszorg. Nu de Opnamelounge een groot deel van de geplande opnames heeft overgenomen, is er meer beddencapaciteit vrijgemaakt in de kliniek en zijn de werkzaamheden gelijkmatiger verspreid over de dag.

Opnamelounge met opnamebalie

“In een tijdloze architectuur hebben we een duurzaam gebouw gerealiseerd dat veel meer is dan een ziekenhuis. Het kan in de toekomst makkelijk veranderen in een hotel, kantoorruimte of appartementencomplex.”

Paul Numan
architect

“In een tijdloze architectuur hebben we een duurzaam gebouw gerealiseerd dat veel meer is dan een ziekenhuis. Het kan in de toekomst makkelijk veranderen in een hotel, kantoorruimte of appartementencomplex.”

Projectdata

Locatie
Rotterdam
Programma
Nieuwbouw algemeen ziekenhuis
Omvang
84.000 m² BVO
Periode
2001 – 2011
Status
Gerealiseerd
Opdrachtgever
Maasstad Ziekenhuis Rotterdam
Gebruiker
Maasstad Ziekenhuis Rotterdam
Team
Jarno Nillesen, Paul Numan, Geert Jan van der Rakt, Joris Alofs, Frans van Aken, Hans Beekhoven, Alphons van de Berg, Henk Ellenkamp, Peter van Leeuwen, Stefan Opitz, Wouter Jan de Pagter
In samenwerking met
ptg advies, Royal HaskoningDHV, Goudstikker-deVries, Stijlgroep
Fotografie
Kim Zwarts / Gerard van Beek