De Gaarshof
Baarle-Nassau
Nieuwe kracht in
een helende omgeving
SMO Breda gaf ons de opdracht voor de herontwikkeling van een uniek terrein met een belangrijke functie. De Gaarshof is een plek waar dak- en thuislozen met langdurige, complexe problemen de ruimte krijgen om hun eigen kracht te (her)ontdekken, hun gevoel van eigenwaarde terug te vinden. Wanneer het mogelijk is stromen ze uit, terug naar een leven in de samenleving. De locatie, landelijk gelegen even buiten Baarle-Nassau, hiervoor: ligt weg van de verleidingen en onrust van de stad, in de rust van de natuur.
Schematische voorstelling van de nieuwe Gaarshof met de kapel, het nieuwe woongebouw en het omsloten hof
Opnieuw beginnen
Oorspronkelijk lag hier het Sint-Franciscusklooster. hier vingen van oudsher de broeders al mensen op die zich op eigen kracht niet konden redden. In de nieuwe Gaarshof staat alles in het teken van opnieuw ‘leren’ wonen Een deel van de cliënten zal hier permanent wonen, anderen zullen uitstromen zodra ze er klaar voor zijn. Het instituut verandert hier in een gemeenschap, cliënten zoeken de zorg en activiteiten zelf op in plaats van andersom. Het gebouw maakt dit zo makkelijk mogelijk, door activiteiten laagdrempelig toegankelijk en zichtbaar te laten zijn.
De nieuwe rondgang loopt deels door in het woongebouw, waardoor je als vanzelf langs de bewonerskamers en activiteitenruimtes wordt geleid
Thuis en buiten
De Gaarshof bestaat straks uit een woongebouw en een gemeenschapshuis. Het woongebouw is het ‘thuis’ van de bewoners en vandaaruit betreden ze de, gemeenschappelijke wereld, die wordt gevormd door de gerenoveerde kapel en de groene buitenruimte.
Van instituut naar gemeenschap
Kapel blijft
De oude kapel stond op de nominatie gesloopt te worden, maar krijgt in ons ontwerp juist een centrale rol: het blijft een plek voor samenkomst, gemeenschapszin, ontmoeting. Want hier vind je straks (samengebracht in één groot nieuw bouwkundig element in de kapel) de keuken, het restaurant en ruimte voor bewonersactiviteiten. Transformatie in plaats van sloop is ook nog eens een duurzame oplossing die de bouw- en milieukosten verlaagt. Bovendien behouden we zo een deel van historische identiteit van het terrein.
De nieuwe Gaarshof met het nieuwe woongebouw en het gemeenschapshuis, een gerenoveerde kapel (links) met een aansluitende groene buitenruimte
Woongebouw maakt ook een hof
Het woongebouw van drie lagen – met veel licht, natuurlijke materialen en gepunte daken – lijkt in niets op een instituut. Het is verbonden met de publieke ruimte (kapel) en door de L-vorm van het gebouw ontstaat bovendien een beschermend hof. Dit hof wordt aan omsloten door een rechthoekige rondgang, waarmee we de kloostergeschiedenis in ere houden. Een deel van de rondgang loopt door in het woongebouw, waardoor je als vanzelf langs de bewonerskamers en activiteitenruimtes wordt gevoerd.
De nieuwe rondgang loopt deels door in het woongebouw en creëert het omsloten hof
Helende omgeving
De Gaarshof vormt een helende omgeving, mede dankzij de omliggende natuur. Groen kan zorgen voor minder stress en meer geluk. Ook het zorgpersoneel kan zo ontspannen pauzeren en even opladen. Uiteindelijk ontstaan er diverse zones op het perceel. Aan de straatzijde is ruimte voor sport en spel. Dan is er het eerdergenoemde omsloten hof en ligt er aan een andere zijde nog een grote moestuin, waar bewoners groenten en fruit kunnen telen. Het terrein dat na de herontwikkeling vrijkomt biedt ruimte voor rust en bezinning.
“Een prachtige kans om te laten zien hoe architectuur en locatie het gevoel van gemeenschap, menselijkheid en geborgenheid kunnen versterken.”
“Een prachtige kans om te laten zien hoe architectuur en locatie het gevoel van gemeenschap, menselijkheid en geborgenheid kunnen versterken.”
Projectdata
- Locatie
- Baarle-Nassau
- Programma
- Herontwikkeling woonvoorziening voor mensen met meerdere, complexe (chronische) problemen
- Omvang
- 4.200 m² BVO
- Periode
- 2022 – 2026
- Status
- Ontwerpfase
- Opdrachtgever
- Stichting STEMO
- Gebruiker
- Stichting STEMO
- Team
- Tom Vlemingh, Koen Arts, Maya van de Lande, Maral Günenç, Joris Alofs
- In samenwerking met
- R-ffect
Gerelateerde projecten
Rembrandt Erf
Heerhugowaard
Park Saalmerink
Haaksbergen
